Jouw ultieme OR Verkiezingsgids: Organiseren en deelnemen aan OR verkiezingen 

Geschreven door Ernst Taris op 28 november 2023

Het belang van OR verkiezingen

OR verkiezingen zijn onmisbaar in elke organisatie. Ze bieden werknemers een platform om hun stem te laten horen en inspraak te hebben in besluitvormingsprocessen. Dit is cruciaal voor onderwerpen als arbeidstijden, arbeidsomstandigheden, en vakantieregelingen. Afhankelijk van de aanwezigheid van een collectieve arbeidsovereenkomst, kunnen OR verkiezingen ook invloed hebben op bedrijfsregelingen zoals reiskostenvergoedingen.

Deze verkiezingen zijn ook essentieel voor het behoud van een eerlijke en democratische werkomgeving, waarin transparantie en verantwoordelijkheid worden bevorderd. Een open dialoog tussen werkgevers en werknemers is hierbij van groot belang voor wederzijds begrip en samenwerking.

Begrip van OR Verkiezingen

Wat zijn OR verkiezingen?

OR verkiezingen omvatten een democratisch proces waarbij werknemers stemmen om te bepalen of ze willen worden vertegenwoordigd door collega’s die wel of geen vakbondslid zijn.

Frequentie en Proces van OR Verkiezingen 

OR verkiezingen kunnen worden gehouden als er in een onderneming een nieuwe ondernemingsraad wordt opgericht of als de zittingstermijn van een bestaande ondernemingsraad (bijna) voorbij is. Een voorbereidingsgroep of de zittende OR schrijft OR verkiezingen uit. Daarbij worden collega’s gevraagd om zich kandidaat te stellen voor een zittingsperiode in de ondernemingsraad.  In aanmerking komende werknemers krijgen vervolgens de kans om hun stem uit te brengen, persoonlijk, digitaal of via poststemmen. 

Voordat de verkiezing plaatsvindt, wordt de verkiesbaarheid en de stemgerechtigheid bepaald. De voorbereidingsgroep of een verkiezingscommissie uit de zittende ondernemingsraad controleert of alle in aanmerking komende werknemers zijn opgenomen in de kieslijsten en zorgt ervoor dat alleen degenen die voldoen aan de criteria die zijn vastgesteld door arbeidswetten, kunnen deelnemen aan de verkiezing. 

Het proces van OR verkiezingen

Het proces van OR verkiezingen omvat verschillende stappen. Eerst is er een campagneperiode waarin zowel alle kandidatende kans krijgen om hun argumenten te presenteren en werknemers te overtuigen. Gedurende deze periode kunnen kandidaten  activiteiten ondernemen zoals het verspreiden van informatiemateriaal, het organiseren van bijeenkomsten en het voeren van één-op-één gesprekken met werknemers. De intensiteit van deze campagne periode verschilt per bedrijf.  

 De in aanmerking komende werknemers kunnen hun stem uitbrengen, hetzij digitaal, hetzij via een stembus binnen de organisatie of via poststemmen. Een voorbereidingscommissie (bij een eerste ondernemingsraad) of een verkiezingscommissie uit de OR houdt toezicht op het tellen van de stemmen om eerlijkheid en transparantie te waarborgen. Kiezers kunnen bij het tellen van de stemmen aanwezig zijn.  

OR verkiezingen kunnen een aanzienlijke impact hebben op de relatie tussen werkgevers en werknemers. Ze bieden een kanaal voor werknemers om hun collectieve stem te uiten en te onderhandelen met werkgevers voor bij voorbeeld betere arbeidsomstandigheden en een eerlijke behandeling. 

Organiseren van een OR Verkiezing 

Stappen in een OR verkiezingsproces 

  1. Behoefte peilen en steun verzamelen: Beoordeel of er voldoende interesse en steun is onder de werknemers.
  2. Contact opnemen met OR-adviseur: Voor hulp bij het opzetten van een OR en begeleiding tijdens het verkiezingsproces.

Behoeften peilen en steun verzamelen

Wil je een OR in een organisatie oprichten, peil dan eerst  de behoefte aan een OR verkiezing en verzamel steun van collega’s: Voordat je een OR verkiezing houdt, is het essentieel om te beoordelen of er voldoende interesse en steun is onder werknemers. Ga in gesprek met collega’s om hun zorgen en bereidheid om deel te nemen te peilen. 

Contact opnemen met OR-adviseur

Neem contact op met een vakbond of vraag een OR-adviseur  om je bij het oprichten van een OR te helpen en vervolgens door het OR verkiezingsproces te leiden: Professioneel advies kan nuttig zijn om goede keuzes te maken bij het bepalen van de plaats van de OR binnen de organisatie, een goed OR reglement op te stellen en daarin keuzes te maken die passen bij de bedrijfssituatie. In het OR-reglement zijn ook de stappen in het verkiezingsproces opgenomen. Wanneer het voorlopig OR reglement klaar is moet dit op grond van de wettelijke bepalingen worden toegestuurd naar de vakbonden zodat zij hun visie daarop kunnen geven. OR-adviseurs hebben ervaring met het organiseren van een OR verkiezing en kunnen waardevolle begeleiding bieden gedurende het proces.

Campagne voeren voor OR verkiezingen

Om steun te krijgen voor een OR verkiezing, is effectieve campagnevoering essentieel. Hier zijn enkele strategieën voor een succesvolle campagne: 

Campagnestrategie ontwikkelen

Ontwikkel een campagnestrategie en boodschap om de voordelen van een ondernemingsraad  te communiceren: Leg duidelijk uit waarom een ondernemingsraad belangrijk is en hoe deze raad werknemers ten goede kan komen. Benadruk aspecten zoals collectieve onderhandelingskracht, verbeterde arbeidsomstandigheden, eerlijke lonen, werkzekerheid en inspraak bij ingrijpende veranderingen binnen de organisatie, zoals wijziging van de organisatie structuur, fusie of verkoop.

Bijeenkomsten organiseren

Organiseer bijeenkomsten, verspreid informatiemateriaal en ga één-op-één gesprekken aan met collega’s: Creëer mogelijkheden voor open dialoog door bijeenkomsten te organiseren waar collega’s vragen kunnen stellen en hun zorgen kunnen bespreken. Verspreid informatiemateriaal dat de voordelen van de ondernemingsraad  schetst, leg de voordelen uit van het OR-lidmaatschap en geef ook eerlijk aan dat de invloed van de ondernemingsraad grenzen kent.  

Contact opnemen met de vakbond

Uiteraard leg je ook uit dat je zowel via de vakbond OR-lid kunt worden als via een eigen kandidaatstelling of samen met collega’s. Vraag is ook altijd of de organisatie behoort bij een bepaalde branche waarvoor een vakbond bestaat en of er meerdere collega’s lid zijn van die vakbond. Neem de tijd om eventuele vooroordelen of eventuele eerdere ervaringen van collega’s met de vakbond te bespreken. Benadruk dat vakbondsvertegenwoordiging een democratisch proces is dat gericht is op het beschermen van werknemersrechten en het waarborgen van eerlijke behandeling. 

Door deze stappen te volgen en effectieve campagnestrategieën te implementeren, kun je het bewustzijn vergroten, steun opbouwen en een positieve omgeving creëren voor een OR verkiezing. 

Deelnemen aan een OR verkiezing

Maak gebruik van je stemrecht en moedig anderen aan hetzelfde te doen: Stemmen is een fundamenteel aspect van elk democratisch proces, inclusief OR verkiezingen. Maak gebruik van deze kans om inspraak te hebben in zaken die jouw arbeidsplek beïnvloeden. Moedig je collega’s aan om ook hun stemrecht uit te oefenen, want elke stem telt mee voor het vormgeven van de uitkomst. 

Een gefundeerde stem uitbrengen

Deelnemen aan een OR verkiezing vraagt om enige voorbereiding.  Geef collega’s de volgende tips mee om zich voor te bereiden op het uitbrengen van hun stem: 

Onderzoek en verzamel informatie over de gestelde kandidaten door de vakbond en de collega’s die deelnemen via een eigen lijst. Wellicht hebben zij hun motivatie om OR-lid te worden bekend gemaakt via een verkiezingskrant of via het intranet van de organisatie. Je kunt de collega’s natuurlijk ook zelf aanspreken en hen vragen om hun motivatie en naar eventuele plannen die zij hebben om zich binnen de OR voor in te zetten.Woon informatiesessies bij en stel vragen om eventuele twijfels of wensen te verhelderen. Zeker bij een eerste ondernemingsraad houden  vakbonden vaak samen met een voorbereidingsgroep uit de organisatie  informatiesessies waar zij de oprichting van de ondernemingsraad  presenteren. Woon deze sessies bij om meer te weten te komen over hun plannen voor de vormgeving van de medezeggenschap en het behartigen van de werknemersbelangen.[  Aarzel niet om vragen te stellen over kwesties die voor jou belangrijk zijn. 

Overweeg de potentiële voordelen en nadelen van  de verschillende kandidaten voordat je jouw stem uitbrengt. Door je rechten en verantwoordelijkheden als deelnemer aan een OR verkiezing te begrijpen en een gefundeerde stem uit te brengen  dragen de collega’s actief bij aan het vormgeven van de toekomst van de werknemersvertegenwoordiging in jouw organisatie. 

Tips voor een Succesvolle OR Verkiezing 

  1. Handhaaf open communicatie: Bevorder een dialoog en creëer een omgeving waarin werknemers zich comfortabel voelen om hun mening te uiten.
  2. Volg de wettelijke vereisten: Zorg voor een eerlijke en geldige verkiezing door alle stappen in het proces nauwkeurig te volgen.

Handhaaf open en respectvolle communicatie gedurende het hele proces. Bevorder dialoog en creëer een omgeving waarin werknemers zich op hun gemak voelen om hun mening te uiten. 

Inventariseer vragen en  zorgen en verstrek accurate informatie om vertrouwen en steun op te bouwen. Wees transparant over de voordelen van een ondernemingsraad (met vakbondsleden en niet vakbondsleden)  en beantwoordt eventuele misvattingen of twijfels die kunnen ontstaan. 

Volg de wettelijke vereisten en richtlijnen om een eerlijke en geldige verkiezing te waarborgen. Communiceer ook duidelijk over alle stappen in het verkiezingsproces  en zorg voor naleving in elke fase. 

Door deze tips te volgen, kunt je de kans op een succesvolle OR verkiezing vergroten.