Nieuw in de OR | De WOR in het kort

De spelregels van medezeggenschap

Als OR-lid krijg je te maken met de Wet op de Ondernemingsraden (WOR). Dit is de basis voor alles wat met medezeggenschap te maken heeft. De WOR bepaalt welke rechten en plichten je hebt, hoe de OR is georganiseerd en hoe de samenwerking met de bestuurder verloopt.

Door de WOR goed te begrijpen, kun je als OR-lid effectief meedenken en invloed uitoefenen. Dit hoofdstuk geeft een overzicht van de kernpunten, zodat je weet wat je rechten en verantwoordelijkheden zijn.


1. Waarom bestaat de WOR?

De WOR is ingesteld om medewerkers invloed te geven op het beleid en de toekomst van hun organisatie. Dit is niet alleen gunstig voor werknemers, maar ook voor het bedrijf zelf: goed doordachte beslissingen leiden tot meer draagvlak en een gezondere werkomgeving.

De wet is gebaseerd op vier belangrijke uitgangspunten:

  • Medezeggenschap is een recht – Werknemers mogen meedenken en meepraten over belangrijke beslissingen.
  • Evenwichtige besluitvorming – De OR bewaakt de balans tussen het bedrijfsbelang en de belangen van medewerkers.
  • Duidelijke verantwoordelijkheden – De WOR bepaalt precies wat de OR wel en niet mag doen.
  • Transparantie – De directie moet de OR informeren over belangrijke ontwikkelingen.

Medezeggenschap is dus geen gunst van de werkgever, maar een wettelijk verankerd recht.


2. Voor wie geldt de WOR?

Niet elke organisatie is verplicht om een OR te hebben. De WOR stelt duidelijke grenzen voor wanneer een ondernemingsraad verplicht is.

Dit zijn de richtlijnen:

  • Bedrijven met 50 of meer medewerkers moeten een OR instellen.
  • Bedrijven met 10 tot 50 medewerkers mogen een personeelsvertegenwoordiging (PVT) instellen als medewerkers hierom vragen.
  • Kleinere organisaties met minder dan 10 medewerkers kunnen een personeelsvergadering houden, maar een OR of PVT is niet verplicht.

Wanneer een organisatie groeit en het aantal medewerkers de 50 overschrijdt, moet er een OR worden opgericht. Dit kan worden geïnitieerd door zowel de werkgever als de werknemers.

🚨 Belangrijk: Heeft een organisatie meer dan 50 medewerkers en geen OR? Dan schendt de werkgever de WOR. Werknemers kunnen dan via de rechter afdwingen dat er een OR wordt opgericht.


3. Hoe is een OR georganiseerd?

De WOR bepaalt hoe een OR wordt samengesteld en functioneert. Dit verschilt per organisatie, maar een aantal basisregels zijn altijd van toepassing.

Een OR bestaat uit:

  • Minimaal 3 en maximaal 25 leden – Dit is afhankelijk van de grootte van de organisatie.
  • Verkozen leden – OR-leden worden gekozen door en uit de medewerkers. Elke werknemer die minimaal 6 maanden in dienst is, mag stemmen en zich verkiesbaar stellen.
  • Een zittingsperiode van 4 jaar – Kortere termijnen zijn ook mogelijk als dat in het OR-reglement is vastgelegd.
  • Een dagelijks bestuur (DB) – Vaak bestaande uit een voorzitter en een secretaris, die de OR-coördinatie verzorgen.

Naast de WOR kan een OR een eigen OR-reglement opstellen. Hierin worden aanvullende afspraken vastgelegd over de werkwijze en samenwerking met de directie.


4. De belangrijkste rechten van de OR volgens de WOR

De WOR geeft de OR verschillende rechten, waarmee de raad invloed kan uitoefenen op de organisatie.

De vijf belangrijkste rechten zijn:

1️⃣ Overlegrecht – De OR heeft het recht om minimaal twee keer per jaar met de bestuurder te overleggen over de gang van zaken in de organisatie (artikel 24).
2️⃣ Adviesrecht – De OR moet worden gehoord over belangrijke beslissingen, zoals reorganisaties of fusies (artikel 25).
3️⃣ Instemmingsrecht – De OR moet expliciet instemmen bij veranderingen in bijvoorbeeld arbeidsvoorwaarden of personeelsregelingen (artikel 27).
4️⃣ Initiatiefrecht – De OR mag zelf onderwerpen aankaarten en beleidsvoorstellen doen (artikel 23).
5️⃣ Informatierecht – De bestuurder is verplicht de OR te voorzien van alle relevante informatie (artikel 31).

Hoe beter deze rechten worden benut, hoe groter de invloed van de OR.

🚨 Let op: De directie kan besluiten naast zich neerleggen, maar moet dit schriftelijk en inhoudelijk onderbouwen. Als de OR het hiermee niet eens is, kan er juridische actie worden ondernomen.


5. De rol van de bestuurder volgens de WOR

De WOR bepaalt niet alleen de rechten van de OR, maar ook de verplichtingen van de bestuurder.

Wat de bestuurder moet doen:

  • De OR tijdig en volledig informeren over belangrijke ontwikkelingen.
  • Openstaan voor overleg en de OR betrekken bij besluitvorming.
  • Advies en instemming van de OR serieus nemen.
  • OR-leden de ruimte geven om hun werk goed te doen, inclusief tijd en scholing.

Wat de bestuurder niet mag doen:

  • Besluiten nemen zonder de OR te raadplegen, als dit volgens de WOR verplicht is.
  • OR-leden benadelen of onder druk zetten.
  • Belangrijke informatie achterhouden.

Een goede samenwerking tussen de OR en de bestuurder is essentieel. Hoe beter deze relatie is, hoe effectiever de OR kan functioneren.


6. Geheimhouding en vertrouwelijke informatie

Niet alle onderwerpen die binnen de OR worden besproken, mogen gedeeld worden met medewerkers. De WOR bepaalt dat OR-leden in bepaalde gevallen een geheimhoudingsplicht hebben (artikel 20).

Wanneer geldt geheimhouding?

  • Als de bestuurder aangeeft dat informatie vertrouwelijk is.
  • Als het gaat om gevoelige bedrijfsinformatie, zoals overnames of reorganisaties.

Wanneer mag de OR wél informatie delen?

  • Als de informatie direct van belang is voor medewerkers, tenzij expliciet anders afgesproken.
  • Als er afspraken zijn gemaakt over wat naar buiten mag worden gebracht.

🚨 Let op: Geheimhouding mag niet misbruikt worden om de OR buitenspel te zetten. Als een bestuurder te veel informatie vertrouwelijk verklaart, kan de OR dit juridisch aanvechten.


7. Wat als de WOR niet wordt nageleefd?

In sommige gevallen houdt een werkgever zich niet aan de WOR. Dit kan betekenen dat de OR niet wordt geïnformeerd, dat het adviesrecht wordt genegeerd of dat er geen OR is terwijl dat wel verplicht is.

Wat kan de OR doen?

  • In gesprek gaan met de bestuurder en de WOR aanhalen.
  • Hulp inschakelen van een externe adviseur of OR-coach.
  • Een klacht indienen bij de ondernemingskamer van het gerechtshof.

🚨 Belangrijk: De WOR is een wet. Als de directie zich er niet aan houdt, kan de rechter worden ingeschakeld om de OR in zijn recht te stellen.


Samenvatting: de WOR in de praktijk

De WOR vormt de juridische basis van de OR. Het bepaalt wat de OR mag en hoe de samenwerking met de directie verloopt. Voor een effectieve OR is het cruciaal om deze wet goed te kennen en te benutten.

Wil je leren hoe je de WOR in de praktijk toepast en je rol als OR-lid optimaal invult? OR-Coach.nl helpt je met trainingen en begeleiding.

👉 Meer weten? Neem contact op!

Neem contact op

Wil je een offerte aanvragen voor een training op maat? Of heb je een vraag? Vul onderstaand contactformulier in en dan komen we zo snel mogelijk bij je terug!